按怎Chhōe
0. 名詞定義
- 羅馬字台文:
白話字
白話字(Pe̍h-ōe-jī),台灣傳統台語正寫法(orthography, writing system),tī台灣釘根超過150冬,台語文獻數量siōng chē。教部羅
教部羅(教育部羅馬字拼音,全名叫做中華民國教育部臺灣台語羅馬字拼音方案。在來民間台語文運動慣勢叫白話字做「台灣羅馬字」,簡稱「台羅」,教部羅主張簡稱「台羅」這ê名hâm民間傳統有衝突,咱無beh使用。
-(詞號)
在來號做「連劃」,將音節lia̍h做詞。--(輕聲號)
在來號做「雙連劃」,記輕聲調。
1. 按怎Kéng
- Kāng款--ê:Chhōe完全kāng款--ê。
- 相關--ê:Chhōe內底nā有kauh關鍵詞--ê。
2. Chhōe siáⁿ
- 羅馬字台文:
白話字(輸入式)
「輸入式」免台語輸入法mā ē-tàng chhōe。聲調phah數字,khǹg tī音節siōng尾。第1、4調數字ē-tàng免phah。白話字「o͘」phah『oo』,鼻音「ⁿ」phah『nn』。譬喻beh chhōe「chho͘」ài phah『chhoo』、beh chhōe「siâⁿ」ài phah『siann5』。白話字
用台語輸入法直接phah。教部羅(輸入式)
「輸入式」免台語輸入法mā ē-tàng chhōe。聲調phah數字,khǹg tī音節siōng尾。第1、4調數字ē-tàng免phah。譬喻beh chhōe「pe̍h」ài phah『peh8』。教部羅
用台語輸入法直接phah。
-(詞號)
Ē-tàng用詞號「-」a̍h是1 ê半形ê空白「 」來chhōe,不管資料內底有詞號、無詞號、a̍h是輕聲號,lóng chhōe有。譬喻不管beh phah『au7-jit8』a̍h是『au7 jit8』,「āu ji̍t」、「āu-ji̍t」、「āu--ji̍t」lóng chhōe有。用輸入式『au7 jit8』a̍h是文字式『āu-ji̍t』來chhōe lóng ē-tàng。看無mā無要緊,lóng phah空白(『au7 jit8』)to̍h好,橫直beh hō͘你khah好chhōe niâ。--(輕聲號)
Sòa頂1條說明--ê,nā用輕聲號「--」ê時,tio̍h kan-na chhōe ē tio̍h有輕聲號ê詞。譬喻phah『au7--jit8』ē chhōe tio̍h「āu--ji̍t」。用輸入式『au7--jit8』a̍h是文字式『āu--ji̍t』lóng ē-tàng。
- 漢字(漢羅)台文:Phah台文,漢字a̍h是漢羅合用--ê。
- 對應英文:Phah英文來chhōe台語。
- 對應日文:Phah日文來chhōe台語。
- 對應中文:Phah中文來chhōe台語。
3. 用正規表示式(REGEX)來chhōe特殊規則。
- 說明
見本
下底語法列khah chia̍p用--ê。見本tī『』內底。提醒
基本tek大部份語法kan-na ē-tàng kō͘「輸入式」來chhōe。建議
初學者建議先學會曉按怎用『%』kap『~』。
- 功能
『%』:Khǹg tī 1 ê音節ê字母後壁,ē-tàng chhōe所有ê聲調。
譬喻「白話字(輸入式)」phah『tha%』,ē-tàng chhōe tio̍h「tha」、「thà」、「thah」、「tha̍k」等等。『~』:Ē-tàng代表1 ê音節,a̍h是1 ê音節內底ê元素。
- 譬喻『~ ~ ~』ē-tàng chhōe tio̍h所有3 ê音節ê詞。譬喻『~ ~ ~ ~』ē-tàng chhōe tio̍h所有4 ê音節ê詞。
- Nā kap其他ê字母、聲調數字黏做伙(無hō͘空白隔--開),代表黏做伙ê部份是1 ê音節,「~」代表kāng 1 ê音節ê元素。譬喻beh chhōe「sat-ba̍k-hî」soah bē曉鬥字,kan-na知影開頭ê字母。Phah『s~ b~ h~』tio̍h chhōe ē tio̍h所有3 ê音節ê詞,而且3 ê音節ê頭1 ê字母是「s、b、h」--ê。譬喻phah『san3 ~ia~』ē-tàng chhōe tio̍h「sàn-chia̍h」、「sàn-chhiah」等等。
『~』進階版:Sòa『~』ê功能,ke 3款變化:『~x』、『~<』kap『~>』。Kan-na「輸入式」chiah thang用。
- 『~x』khioh起『~』ê功能,mā ē-tàng代表無半ê物。譬喻「白話字(輸入式)」phah『~ang%』,ē-tàng chhōe tio̍h「tâng」、「chàng」等等。Phah『~xang%』koh thang chhōe tio̍h「ang」、「âng」等等。
- 『~<』代表1 ê音節--ni̍h所有聲頭字母,也就是所有子音(「p、ph、m」等等)。譬喻「白話字(輸入式)」phah『~<ng%』,ē-tàng chhōe tio̍h「chhng」、「chǹg」、「nn̄g」等等。Thang避免chhōe tio̍h「chàng」、「phóng」等等。
- 『~>』代表1 ê音節--ni̍h所有核心、尾liu ê字母kap聲調數字,也就是kā聲頭子音the̍h掉,chhun ê字母kap聲調數字。譬喻「白話字(輸入式)」phah『ch~> ch~>』,ē-tàng chhōe tio̍h「châi-chêng」、「cháu-cheng」、「chiáⁿ-chúi」等等。Thang避免chhōe tio̍h「chhài-chhī」、「chheng-chúi」等等。
『.*』:代表有某mih字元,a̍h是無物件。字元不管幾ê lóng算。
譬喻「白話字(輸入式)」phah『.*png7』,ē-tàng chhōe tio̍h「âng-tāu-pn̄g」、「be̍h-á-pn̄g」、「chhài-pn̄g」、「pn̄g」等等。『.』:代表有1 ê字元。
譬喻「白話字」phah『p.』,ē-tàng chhōe tio̍h「pa」、「pá」等等。「對應中文」phah『豬..』,ē-tàng chhōe tio̍h「豬頭皮」、「豬血湯」等等。『{}』:用來指定『{}』內底羅馬字是完整--ê。台語羅馬字音節是完整--ê,a̍h是英文word是完整--ê。
- 請先kéng「相關--ê」來chhōe。譬喻「白話字」phah『{chio}』ē-tàng chhōe tio̍h「chio」、「chio-ho͘」、「keng-chio-iû」等等。Thang避免chhōe tio̍h「chioh」、「chiok」、「sio-chioh-mn̄g」等等chit款音節--ni̍h koh有別ê字母a̍h是聲調ê詞。Kan-na kéng「相關--ê」chhōe「羅馬字台文」kap「對應英文」chiah有路用。
- 請先kéng「相關--ê」來chhōe。譬喻英文『{rice}』ē-tàng chhōe tio̍h「rice」、「rice seed」、「to cook rice」等等。Thang避免chhōe tio̍h「licorice」、「the price」、「rice-water」等等chit款koh有別ê字母ê word。Kan-na kéng「相關--ê」chhōe「羅馬字台文」kap「對應英文」chiah有路用。
『^』:Khǹg tī siōng頭前,ē-tàng chhōe所有chit ê開頭ê詞。
請先kéng「相關--ê」來chhōe。譬喻「白話字(輸入式)」phah『^ho2』,ē-tàng chhōe tio̍h「hó」、「hó-bī」、「hó-chhùi-súi」、「hó-bâ koán-pah-ke」等等。『$』:Khǹg tī siōng後壁,ē-tàng chhōe所有chit ê結束ê詞。
請先kéng「相關--ê」來chhōe。譬喻「白話字(輸入式)」phah『sin5$』,ē-tàng chhōe tio̍h「sîn」、「châi-sîn」、「bô-thâu-sîn」、「kūn-biō khi-sîn」等等。『@』:Khǹg tī字母後壁,ē-tàng chhōe所有押韻ê詞。特別設計來寫唸歌、歌仔冊。
請先kéng「相關--ê」來chhōe。譬喻「白話字(輸入式)」phah『ai@』,ē-tàng chhōe tio̍h「chhài」、「an-pâi」、「bô-lō͘-sái」、「chhiò-hai-hai」等等。Kan-na khǹg tī「羅馬字台文」siōng後壁chiah有路用。『(|)』:Siāng時chhōe無kâng ê詞。
- 譬喻「白話字(輸入式)」phah『h(oe|e)2 chhia』,ē-tàng chhōe tio̍h「hóe-chhia」kap「hé-chhia」。Mā ē-tàng phah『(hoe2 chhia|he2 chhia)』。
- 譬喻「白話字(輸入式)」phah『(san3 chiah8|san3 chhiah|san3 hiong)』。
- Mā ē-tàng chhōe咱人ê名姓可能按怎唸。請先kéng「Kāng款--ê」。譬喻「漢字(漢羅)台文」phah『(陳|水|扁)』,就會知影有可能叫「Tân Súi-pián」、「Tân Chúi-píⁿ」等等。
『() \1』:Ē-tàng用月眉號「()」去kho͘ 1 ê範圍,chhōe文字有重複--ê。
- 譬喻ē-tàng chhōe「AAA」ê詞,chhōe『(jin5) \1 \1』ē chhōe tio̍h「jîn-jîn-jîn」。譬喻chhōe『(~) \1 \1』ē chhōe tio̍h所有「AAA」ê詞。
- 譬喻ē-tàng chhōe「ABB」ê詞,chhōe『peh8 (~) \1』ē chhōe tio̍h「pe̍h-chhang-chhang」、「pe̍h-soat-soat」、「pe̍h-siak-siak」等等。譬喻chhōe『~ (~) \1』ē chhōe tio̍h所有「ABB」ê詞。
- 譬喻ē-tàng chhōe「AAB」組合ê詞,chhōe『(chap8) \1 ~』ē chhōe tio̍h「cha̍p-cha̍p-háu」、「cha̍p-cha̍p-kiò」、「cha̍p-cha̍p-liām」等等。譬喻chhōe『(~) \1 ~』ē chhōe tio̍h所有「AAB」ê詞。
- 每1組「()」kho͘--ê對應1 ê「\N」,N代表kho͘--tio̍h ê順序號碼。譬喻ē-tàng chhōe所有「AABB」ê詞,chhōe『(~) \1 (~) \2』ē chhōe tio̍h「hoaⁿ-hoaⁿ-hí-hí」、「kú-kú tn̂g-tn̂g」等等。
- 每1組「()」kho͘--ê對應1 ê「\N」,N代表kho͘--tio̍h ê順序號碼。譬喻ē-tàng chhōe所有「ABAB」ê詞,chhōe『(~) (~) \1 \2』ē chhōe tio̍h「bô-ì-bô-ì」、「chi̍t-ê chi̍t-ê」等等。
『\ 』:ChhoeTaigi有取代幾ê符號是REGEX原底有teh用--ê。Nā beh用舊底--ê,請tī頭前ke『\』。
- Nā beh ka-tī寫REGEX『 』(空白1格),請改做『\ 』(正chhu線chiap空白1格)。
- Nā beh ka-tī寫REGEX『-』,請改做『\-』。
- Nā beh ka-tī寫REGEX『{』,請改做『\{』。
- Nā beh ka-tī寫REGEX『}』,請改做『\}』。
咱頂面所講--ê,nā bô清楚,a̍h是使用ê時ū tú tio̍h問題,歡迎kap gún聯絡。多謝!